เทศน์เช้า วันที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๕๘
พระอาจารย์สงบ มนสฺสนฺโต

ณ วัดป่าสันติพุทธาราม (วัดป่าเขาแดงใหญ่) ต.หนองกวาง อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ตั้งใจฟังธรรม ตั้งใจฟังนะ นี่พระอธิษฐานพรรษาเมื่อวานนี้ เวลาอธิษฐานพรรษา ศาสนามีคุณค่า มีคุณค่าอย่างนี้ มีหนักมีเบาไง เวลาออกพรรษาขึ้นมาทำตามแต่อัธยาศัย ใครมีอัธยาศัย ใครมีบุญกุศล มีความมุ่งมั่นขนาดไหน ทำตามอัธยาศัย แต่เวลาวันเข้าพรรษาไม่ใช่ทำตามอัธยาศัย ต้องอธิษฐานพรรษา การอธิษฐานพรรษา ๓ เดือนนั้นไม่ให้จากที่นั่นไป ใน ๓ เดือนนั้นให้เร่งภาวนา ถ้าเร่งภาวนานี่พระอธิษฐานพรรษา

เวลาอธิษฐานพรรษา คนทางฆราวาสเขาเขาอดเหล้า เขางดเหง้า งดบุหรี่ เขางดของเขาในพรรษา ในพรรษาเขาทำเพื่ออะไร เขาทำเพื่อบุญกุศลของเขา เขาทำเพื่อถวายองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะเราเป็นชาวพุทธ เราระลึกถึงศาสดาของเรา พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ แต่เวลาที่เขาได้มาคืออะไร คือสุขภาพของเขา สุขภาพของเขา เขาได้สุขภาพของเขาขึ้นมา เขาประหยัดเงินทองของเขาขึ้นมา นี่เวลาเขาทำถวายองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่เขาได้ประโยชน์กับตัวเขาเอง

นี่ก็เหมือนกัน ในการภาวนาก็เหมือนกัน ถ้าในการภาวนา เราเข้าพรรษาเราตั้งใจอยู่จำพรรษาเพื่อจะค้นคว้าหาใจของเรา ถ้าค้นคว้าหาใจของเรา นี่เวลาธุดงควัตรนกต้องบิน พระธุดงค์ พระป่าต้องถือธุดงค์ ต้องเข้มงวดกับตัวเอง นกต้องบิน ถ้านกมันจะบิน เวลาเห็นนกมันจะบินไหม เวลาแม่นกมันฟักไข่ ลูกออกมานี่นะมันหาเหยื่อมาป้อนลูกมัน หาเหยื่อมาป้อนลูกมัน ดูแลลูกมัน จนกว่าลูกมันถ่ายขนจนมันเข้มแข็งขึ้นมา แล้วมันก็บินนำลูกมัน ลูกก็ไม่กล้าออกไปที่ปากกรง ออกไปที่รัง ละล้าละลังๆ นกมันยังหัดบินไม่กล้าบินหรอก แม่มันก็ต้องบินนำไปก่อน ร้องเรียกนะให้กำลังใจนะ มาเลยๆ หัดบินๆ

เราเข้าพรรษา เข้าพรรษา จิตใจของเราอ่อนแอ เราจะหัดบิน เราจะทำให้ความเข้มแข็งของเราขึ้นมา ให้จิตใจเราเข้มแข็งขึ้นมา นกน้อยหัดบิน เวลามันได้อิ่มท้องมันจากการหาเหยื่อของแม่มัน แม่มันหาเหยื่อมาป้อนใส่ปาก แม่มันหาเหยื่อมาป้อนใส่ปาก แล้วเวลามันจะเลี้ยงตัวมันเอง ให้มันหัดบิน ให้มันเข้มแข็งขึ้นมา ใจเรา ใจเรานี่ถ้ามันไม่ยอมรับไง มันบอกมันจะเป็นอีแร้ง โตขึ้นมาก็กระพือปีก บินไม่ได้สักที

นี่ก็เหมือนกัน มันใจไม่ลงองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไง ใจไม่ลงธรรมวินัยไง ถ้ามันลงธรรมวินัยใช่ไหมเราต้องยอมรับสิ ถ้ามันยอมรับขึ้นมาเราจะฝึกหัดบิน นี่ได้อาหารมา ดูสิทาน ทานเขาใส่บาตร เราได้ปัจจัยเครื่องอาศัยจนกว่ามันจะเข้มแข็งขึ้นมาให้เห็นคุณเห็นโทษของมัน เห็นคุณเห็นโทษนี่หยาดเหงื่อแรงงานของเขา หยาดเหงื่อแรงงานเขาแสวงหามา แล้วเขาเสียสละมา เขาทำเพื่ออะไรล่ะ

นี่มันจะถ่ายขน มันจะถ่ายขนมันจะให้ใจมันเข้มแข็งขึ้นมาไง นั่นล่ะสิ่งที่เขาฟูมฟักมา ฟูมฟักมาด้วยศรัทธาไทย เขาฟูมฟักใคร เขาฟูมฟักสมณะ สมณะผู้ที่ทรงศีล สมณะผู้ที่เข้มแข็ง สมณะที่จะเป็นศาสนทายาทไปข้างหน้า นี่เขาฟูมฟักๆ อยู่ แม่นกมันหาเหยื่อมาป้อนลูกมัน ศรัทธาไทยเขาเลี้ยงดูแลเพื่อต้องการให้พระนี้เข้มแข็งขึ้นมา

ถ้าพระเข้มแข็งขึ้นมา ดูสิครูบาอาจารย์ของเรานี่แม่นก มันฝึกบิน หัดบิน ยุให้บิน สอนให้บิน ทำให้บิน เราถึงบินได้ไง เวลาหัดบินละล้าละลัง จิตใจเราก็เหมือนกัน เวลาภาวนาขึ้นมาเห็นอะไรบ้าง รู้อะไรบ้าง อะไรเป็นความจริงบ้าง ถ้าเป็นความจริงขึ้นมามันต้องมีสัจจะมีความจริงสิ ศาสนาไหนไม่มีมรรค ศาสนานั้นไม่มีผล หัวใจดวงใดไม่มีมรรคมีผลมันจะเอาคุณธรรมมาจากไหน

อัตตสมบัติหลวงตาพูดบ่อย พระไม่ทรงศีล ทรงธรรม ใครจะทรง ธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็อยู่ในตู้พระไตรปิฎก ทฤษฎีความจริงมันอยู่ในตู้พระไตรปิฎก ทฤษฎี ความจริงมันอยู่ในตู้พระไตรปิฎก แต่ความจริงในใจของสัตว์โลก ความจริงของธรรม องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากราบธรรมๆ สัจธรรมอันนั้น สัจธรรมอันนั้น แล้วในหัวใจเราล่ะ หัวใจเรามันมีแต่สัญญา มีแต่จินตนาการ มีแต่การน้อมนำมาว่ามันเป็นจริง ไม่มีอะไรเป็นจริงเลย

ถ้ามันไม่เป็นจริง นี่เวลามันจะเป็นจริงศาสนาเจริญ เจริญในใจนี้ไง ถ้าเจริญในใจนี้มันบินได้นะ มันบินได้ ดูสิเวลาลูกนก เวลาแม่มันไม่เอาเหยื่อมาป้อน โอ๋ย มันโหยหา มันเรียก มันหิว มันหิวๆ เวลาแม่เอาอาหารมาป้อน โอ๋ย มันมีความสุขไง จิตใจถ้าเรามีศีล มีธรรม มันไม่โหยหาไง มันไม่หิว มันไม่กระหาย มันไม่ต้องหวังรอแม่เอาข้าวมาป้อน ไม่หวังแม่เอาเหยื่อมาป้อน ไม่ต้องหวังรอแม่เอาเหยื่อมาป้อน ใจมันเป็นธรรมไง มันมีคุณธรรมของมัน มันไม่หิว ไม่กระหายนะ มันบิน เวลามันบินไปนะ หิวมันก็หาเหยื่อของมัน หิวมันก็หากินของมัน เวลาที่หลบภัยของมัน มันไม่ต้องให้เหยื่อมาโฉบมันไป

นี่ก็เหมือนกัน ถ้าใจของเรา เราพัฒนาขึ้นมา เรามีคุณธรรมขึ้นมาแล้วมันมีคุณธรรมในใจไง แล้วคุณธรรมในใจมาจากไหน องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นศาสดานะ เวลาองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากราบธรรมๆ พระถามว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากราบอะไร ศาสดาจะกราบอะไรอีก เวลาพวกพราหมณ์เขาแก่เฒ่ามาเฝ้าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มาต่อว่าไง ในประเพณีของพราหมณ์เขาถืออาวุโส ผู้น้อยต้องเคารพผู้ใหญ่ แล้วองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ยังอายุน้อยอยู่ ทำไมไม่เคารพบูชาผู้ใหญ่

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่าในโลกนี้เราไม่เห็นใครที่เราจะเคารพได้เลย เพราะว่าไม่มีใครใหญ่กว่าศาสดา ไม่มีใครใหญ่กว่านี้ไปเลย ท่านไม่เคารพใครเลย แต่ทำไมท่านกราบธรรมล่ะ เวลาท่านกราบๆ นะ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านะ แล้วดูหลวงพ่อเสาร์ หลวงปู่มั่นสิ หลวงตาท่านบอกอยู่ในป่าในเขา ถ้าอยู่ในป่าในเขาตาแทนเทียน นิ้วแทนธูป ธูป เทียน หัวใจเป็นดอกไม้บูชา เราสรรเสริญ เราสวดมนต์สรรเสริญพุทธคุณ นี่แล้วเราภาวนาไป เวลาจิตมันสงบขึ้นมามันมีความสุข มันมีจิตสงบ อยู่ในป่าทำไมรื่นเริงล่ะ

เราจะหาความสุขกันนะไปทั่วโลก ไปเที่ยวดวงจันทร์กันตอนนี้ เที่ยวอวกาศกันจะหาความสุขใส่ตัวไง ทำไมอยู่ในป่าในเขาทำไมมีความสุขล่ะ นี่ไงนกน้อยมันมีอาหาร ไม่ต้องพึ่งพ่อพึ่งแม่ไง แต่เดิมขึ้นมาเราก็ต้องพึ่งพ่อพึ่งแม่ทั้งนั้นแหละ พ่อแม่ก็ต้องเลี้ยงดูมาทั้งนั้นแหละ เพราะพ่อแม่ไม่เลี้ยงดูมา นกมันจะโตขึ้นมาได้อย่างไร แล้วโตขึ้นมาแล้วถ้ามันเป็นนกกระจอกเทศมันก็บินไม่ได้ บินไม่ได้ก็เป็นธรรมชาติของมัน

แต่ไอ้นี่เราเป็นนกเราต้องบินให้ได้ ธรรมชาติของมันต้องบินได้ไง ใจของเรามันคิดได้ มันทุกข์ได้ มันสุขได้ มันเจริญได้ มันงอกงามได้ แล้วมันงอกงามทางไหนล่ะ งอกงามทางไหน งอกงามทางโลก ทิฐิมานะ ฉันมีความสุข ชีวิตนี้ฉันพอแล้ว ฉันทำแค่นี้ก็พอ นี่ไงมันไร้ค่า ในธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบอกเหยียบแผ่นดินผิด เหยียบแผ่นดินผิดคือเกิดผิด ถ้าเกิดที่ถูกล่ะ

นี่เกิดเป็นมนุษย์ เกิดเป็นมนุษย์เกิดมาพบพุทธศาสนา พุทธศาสนาดูสิรักตัวเองทั้งนั้น คนปรารถนาความจริง ทุกคนปรารถนาของดี แล้วอะไรมันดีล่ะ อะไรมันดี ความดีมันอยู่ไหน ถ้าอะไรมันดีเราก็ต้องหาของดีสิ หาความจริงอันนั้นสิ แล้วความจริง ดูสิเขาทำแร่เขาต้องใช้คลื่นไฟฟ้าต่างๆ เพื่อหาสายแร่ว่าแร่อยู่ไหนไง เวลาเขาทำธุรกิจกันเขาก็ต้องดูการตลาดว่าตลาดที่ไหนสมควรทำการค้าของเขา แล้วเวลาปฏิบัติธรรมล่ะ

ปฏิบัติธรรม ดูสิเรามาวัดมาวามันก็ทางจงกรม มันก็ร้าน มันก็กุฏิเท่านั้นแหละ ที่ไหนมันก็มี รีสอร์ทมันสร้างดีกว่านี้อีก แต่เวลามานี่เรามาอาศัยไง เรามาอาศัยเพื่อค้นหาหัวใจของเราไง สิ่งที่มีค่าๆ ความเป็นมนุษย์มีที่ไหน เวลาเกิดเป็นมนุษย์สัญญาณชีพ ถ้ามันยังเต้นตุบๆ อยู่นี่ยังมีชีวิต ยังมีชีวิต สัญญาณชีพหมดมันก็ตาย แล้วมันมีอะไรเหลือ นี่ไงเหยียบแผ่นดินผิดไง เกิดมาผิดไง เวลาสัญญาณชีพไม่มีมันไปแล้ว แล้วไปนี่มันค้นหาไม่เจอ แต่เราเป็นชาวพุทธไง องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากราบธรรมๆ ไง

ธรรมมันเกิดที่ไหน ธรรมมันเกิดจากฐีติจิต ธรรมมันเกิดที่จิต พระไตรปิฎกสาธุนะ เวลาพูดทุกวัน สาธุเป็นธรรมและวินัย เป็นศาสดา เคารพบูชามาก เคารพบูชาในเนื้อหาสาระนั้น เนื้อหาสาระนั้นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าวางธรรมและวินัยนี้ไว้ แต่เวลาจะพิมพ์กันมันก็ต้องเป็นกระดาษ มันก็ต้องไปที่โรงพิมพ์ มันก็เป็นกระดาษ มันเป็นกระดาษนะแล้วพิมพ์เป็นตัวอักษร ถ้าเก็บไว้ปลวกมันก็กินหมด ถ้าเก็บรักษาไม่ดีปลวกมันก็กินหมด นี่รักษาไม่ดีมันก็เสียหาย

นี่ไงเราศึกษามาแล้ว ศึกษาเอาความรู้ไง นี่ไงปริยัติไง สุตมยปัญญาไง เราศึกษา ศึกษาเอาความรู้ ความรู้อันนั้นเขาชี้ให้มาปฏิบัติ ความรู้อันนั้นเขาชี้เข้ามาสู่ใจ แล้วจะทำอย่างไร นี่ไงนกน้อยจะบินก็ละล้าละลัง ไปยืนที่ปากรังจะไปก็ไม่กล้า จะถอยก็ไม่ได้ กระพือปีกอย่างนั้นแต่บินไม่ได้ ความรู้ท่วมหัว ศึกษามานี่ความรู้แน่น แต่ไม่รู้จักตัวเอง แต่เวลาจะปฏิบัติก็ไม่กล้า โอ้โฮ ไปพุทโธอยู่ ไอ้พวกหลับหูหลับตานี่โง่ไม่เคยศึกษาเลยเอาความรู้มาจากไหน นี่ศึกษามาขนาดนี้ยังโง่ขนาดนี้ ยิ่งไปหลับตายิ่งโง่สองชั้นเลย มันไม่กล้าหลับตา ไม่กล้าเอาจริง หลับตาลง ค้นหาหัวใจให้เจอ

นี่ไงชีวิตที่มีค่านี่ไง ไม่เหยียบแผ่นดินผิดไง ค้นหาหัวใจของเราไง พ่อแม่ สายบุญสายกรรม นี่ปฏิสนธิจิตเกิดในไข่ ในครรภ์ ในน้ำครำ ในโอปปาติกะถึงเกิดมาเป็นมนุษย์ การเกิดนี้อาศัยครรภ์ของมารดาเป็นผู้เกิด ไม่มีพ่อมีแม่เอาเกิดมาจากไหน มันมีสายบุญสายกรรมมาถึงได้มาเกิดเป็นญาติกัน เพราะสายบุญสายกรรมนั่นเกิดในวัฏฏะ ในวัฏฏะก็เวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะ ทำคุณงามความดีก็เพื่อชาติเพื่อตระกูล เพื่อความสุขในครอบครัว เพื่อความสุขของเรา

ความสุขอันนี้ความสุขของร่างกาย ความสุขประจำธาตุขันธ์ ความสุขของธาตุที่มองเห็นได้ แต่ความสุขของใจๆ เวลาทุกข์เวลายากพ่อแม่ก็ปลอบกัน ไม่เป็นไรเนาะ เป็นอนิจจังเนาะเดี๋ยวมันก็จางไป แต่ไอ้คนปลอบก็ทุกข์ ไอ้พ่อแม่ก็ทุกข์ ไอ้ลูกก็ทุกข์ แล้วมันหาไม่เจอไง แต่ถ้ามันจะหาเจอ หลับตาลง หลับตา หายใจเข้านึกพุท หายใจออกนึกโธ ใช้ปัญญาอบรมสมาธิค้นหาหัวใจของเรา ปฏิสนธิจิตนี้เกิดในไข่ ในครรภ์ ในน้ำครำ ในโอปปาติกะ เราจะค้นหาตัวเราเองไง จิตแก้จิตไง หาจิตนี้ย้อนกลับมาสู่จิตของเรา นกน้อยฝึกบิน ฝึกบิน หัดบิน หัดหาอาหาร หัดเลี้ยงตัวเอง ถ้ามันเลี้ยงตัวเองได้ นี่มันจะมีคุณธรรม

ฉะนั้น เวลาครูบาอาจารย์ของเราท่านประพฤติปฏิบัติในป่าในเขาท่านมีความสุขของท่านนะ เวลากิเลสมันบีบบี้สีไฟมีความทุกข์ ทุกข์เพราะกิเลสมันบีบบี้สีไฟ แต่ของเรานี่กิเลสมันบีบบี้สีไฟแล้วเรายังเชื่อกิเลสมันต่อไป นี่ยังแสวงหามาป้อนมัน ป้อนมันคือว่าสิ่งใดที่มันอยากได้ก็เอามาปรนเปรอมันๆ เวลาปรนเปรอมันแล้วมันก็อยากได้มากขึ้นไปๆ เราก็ยังดิ้นรนขึ้นไป นี้คือการปฏิบัติธรรม นั่นว่าไปนู่น กิเลสมันหลอกจนหัวปั่นมันยังไม่รู้เลย ไอ้นี่มันนกกระจอกเทศ มันบินไม่ได้ มันทำตัวเองไม่ได้ไอ้นกกระจอกเทศน่ะ นี่มันก็เป็นประเภทหนึ่ง

ฉะนั้น เราเป็นนกเราจะบินได้ ธรรมชาติของนกมันบินได้ แล้วบินได้ ดูสิมนุษย์อยากบินได้ เวลาบินได้บนอากาศมันเวิ้งว้าง มันไปตามธรรมชาติของมัน นั่นนกคือธรรมชาติมันสัจธรรม ธรรมะมันเหนือธรรมชาติ เหนือนก เหนือสัจจะ สัจจะ อริยสัจจะ มันเป็นอริยสัจจะ จิตนี้กลั่นออกมาจากอริยสัจ อริยสัจมันคืออะไร อริยสัจ ทุกข์ ทุกข์เป็นความจริง ทุกข์เป็นความจริงอยู่แล้ว ดูสิดูองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะปรินิพพาน อานนท์ เรากระหายเหลือเกิน ตักน้ำให้เราหน่อย เรากระหายเหลือเกิน

นี่พระอรหันต์นะ ทรงคุณธรรมในใจมา ๔๕ ปีนะจะไปนิพพาน อานนท์ ตักน้ำมาให้เราหน่อยเรากระหายเหลือเกิน พระอานนท์ตักน้ำไม่ลงเลยเพราะน้ำมันขุ่นไง อันนั้นมันไม่ใช่ทุกข์ อันนั้นมันธาตุขันธ์ไง ดูสิเกวียนของเรามันชราคร่ำคร่า มันจะต้องเดินทางไปข้างหน้าเพื่อจะไปสละทิ้ง มันก็หยอดน้ำมันมันซ่อมเกวียน ล้อมันจะชำรุดเอาหวายผูกมันซะเราจะได้ไปให้ถึงที่ไง ขอน้ำกินหน่อย นี่ไงทุกข์เป็นอริยสัจ แต่ไม่มีสมุทัย

คำว่าอริยสัจมันเป็นความจริง ความจริงอันหนึ่ง ความจริงของธาตุขันธ์ ความจริงของวิทยาศาสตร์ ความจริงสิ่งที่มีอยู่ แต่มันไม่กระเทือนธรรมะ ใจนี้พ้นไปแล้ว ใจนี้พ้นไปแล้ว ทุกข์ควรกำหนด สมุทัยควรละ นิโรธเกิดจากอะไร เกิดจากมรรค ศาสนาไหนไม่มีมรรค ศาสนานั้นไม่มีผล หัวใจมันกินทุกข์กินยากอยู่ตลอดเวลานะ เราฝึกหัดมาเพื่อปฏิบัติขึ้นมาให้มันเกิดมรรค เกิดผล เกิดมรรค เกิดผลมันจะเกิดมรรคสามัคคี มันทำลายสมุจเฉทถอดถอนลูกศรที่ปักกลางหัวใจ รากแก้วของอวิชชามันงอกงามอยู่ภวาสวะในภพนั้น ถอดถอนมัน เอาความจริงอันนี้ไง นกนั้นจะเข้มแข็ง องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ากราบธรรมๆ ธรรมะอันนี้ไง

นี่เข้าพรรษา พระอธิษฐานพรรษาแล้ว เขาจะเข้มงวดของเขา แสวงหาของเขา เราฆราวาสญาติโยมนะเราก็ตั้งสัจจะ จะทำความดีสักอย่างหนึ่ง อะไรก็ได้ที่เป็นนิสัยเราที่เราไม่ชอบ บอกว่าในพรรษานี้จะไม่ทำ แล้วพยายามเตือนสติไว้ นั่นก็ถอดถอน ดัดแปลงให้นกตัวนี้มันฟูมฟักเปลี่ยนขนให้ปีกแข็งแรง ฝึกบิน ฝึกบิน ธรรมะจะเกิดขึ้นในใจ ใจนี้จะบินได้ ใจนี้จะมีสัจธรรม ถ้าทำแล้วเป็นปัจจัตตัง ครูบาอาจารย์คุยกันรู้เรื่องไง ไอ้นี่บอกว่าหลวงพ่อเล่านิทานอีกแล้ว นิทานอันนี้สำหรับผู้ที่ฟัง แต่ความเป็นจริงยืนยันในใจผู้รู้ ยืนยันในใจผู้รู้ อัตตสมบัติกลางหัวใจนั้น เอวัง